Gdy wynagrodzenie za świadczenie pracy na umowie zleceniu określono prowizyjnie, podstawa wymiaru składek ZUS to suma przychodów z tego tytułu uzyskanych w danym miesiącu. Brak wypłaty wynagrodzenia oznacza zerową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a w konsekwencji brak składek za ten miesiąc. Potwierdził to ZUS w interpretacji indywidualnej wydanej 27 sierpnia 2025 r., znak: DI/200000/43/786/2025.
Przez umowę zlecenia przyjmujący zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Ważne! Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (art. 734-735 k.c.).
Zatem umowa zlecenie może być odpłatna albo nieodpłatna, jednak zasadą jest jej odpłatność. Umowa ta może być różnorodnie modyfikowana m.in. w kontekście sposobu wynagrodzenia, w tym może być opłacana w systemie prowizyjnym.
Podstawa wymiaru składek
Osoby fizyczne wykonujące w Polsce pracę na podstawie umowy zlecenia co do zasady podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia zleceniobiorców stanowi przychód z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.
Ważne wypłaty dokonane lub postawione do dyspozycji ubezpieczonego
Dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w raporcie oraz w deklaracji, uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat – od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy – stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Uwzględnia przy tym ograniczenie podstawy wymiaru tych składek do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
Stanowisko ZUS
W stanie faktycznym, który oceniał ZUS, przedsiębiorca zamierzał zawrzeć umowy zlecenia z osobami na wykonywanie usług serwisowych sprzętu komputerowego i telekomunikacyjnego. Za wykonane usługi zleceniobiorcy mieliby otrzymywać wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 30% kwoty usługi.
W ramach analizy ZUS m.in. zwrócił uwagę na miesięczny charakter rozliczeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Stwierdził, że w przypadku, gdy podstawę wymiaru składek z umowy zlecenia stanowi przychód, to w miesiącu, w którym dokonana jest wypłata wynagrodzenia (powstał przychód), powstanie również obowiązek naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast w miesiącu, w którym nie zostanie dokonana wypłata wynagrodzenia (nie wystąpi przychód), nie powstanie obowiązek naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Finalnie ZUS uznał, że:
- podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia zleceniobiorców, którzy mają w umowie zlecenie wynagrodzenie prowizyjne, będzie stanowił przychód lub suma przychodów,
- w sytuacji, gdy w danym miesiącu zleceniobiorcy nie zostanie wypłacone wynagrodzenia z umowy zlecenia, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia w danym miesiącu wyniesie 0 zł; w konsekwencji nie powstanie obowiązek uiszczenia składek za ten miesiąc.
Podstawa prawna:
- art. 4 pkt 9, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 18 ust. 1-2, art. 20 ust. 1, art. 41, art. 47 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 350 ze zm.)
- § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z 21 września 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany ZUS (Dz.U. z 2022 r., poz. 1771 ze zm.)
- § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 316)
Najnowsze komentarze